Η Εχινοκόκκωση είναι παρασιτικό νόσημα του σκύλου και των άλλων σαρκοφάγων της οικ. Canidae, σε ολόκληρο τον κόσμο και οφείλεται στο κεστώδες παράσιτο Echinococcus granulosus.
Το εξάκανθο έμβρυο (0.025-0.030 mm) διογκώνεται και σε 4 ημέρες αποκτά διάμετρο 0.040-0.050 mm, σε 20 ημέρες 0.250-0.350 mm, σε 1 μήνα ~1 mm, σε 3 μήνες 4-5 mm και σε 5 μήνες ~1 cm (υδατίδα κύστη). Η αύξηση των διαστάσεων της υδατίδας κύστης γίνεται με βραδύ ρυθμό για 5-20 χρόνια και στον άνθρωπο, φθάνει συνήθως σε διάμετρο 5-10 cm (σπανίως, 30 cm).
Ο σκύλος και οι άλλοι τελικοί ξενιστές του παρασίτου, μολύνονται, όταν διατρέφονται με ωμά μολυσμένα σπλάχνα (υδατίδες κύστεις, ενδιάμεσων ξενιστών, όπως προβάτου, βοοειδών κ.ά. (Εικ.3, 4). Κάθε σκωληκοκεφαλή του παρασίτου, μετά την άφιξή της στο λεπτό έντερο του σκύλου, εξελίσσεται σε E.granulosus (ταινία, 1-7 mm, Εικ.1), 40-60 ημέρες μετά την μόλυνση και παράγει αυγά, τα οποία αποβάλλονται με τα κόπρανα του μολυσμένου ζώου στο περιβάλλον, μέσα σε προγλωττίδες (200-2.000 αυγά/ προγλωττίδα/ 2 εβδομάδες). Η μόλυνση του περιβάλλοντος με τα αυγά του παρασίτου διαρκεί, όσο και η ζωή του παρασίτου, που είναι 5-29 μήνες.
Η μόλυνση του σκύλου στη χώρα μας είναι 0.17-9.1% ανάλογα με την περιοχή της χώρας και την απασχόληση του σκύλου.
Η μόλυνση του ανθρώπου και των ζώων ενδιάμεσων ξενιστών, γίνεται με την κατάποση των αυγών του παρασίτου.Τα αυγά του παρασίτου διασπείρονται στο περιβάλλον με τα κόπρανα των μολυσμένων σαρκοφάγων ζώων (τελικοί ξενιστές) και απαντώνται στο έδαφος, το νερό, την επιφάνεια των χόρτων, των λαχανικών, των φρούτων, των αντικειμένων κ.ά.O σκύλος που δεν διατρέφεται με ωμά μολυσμένα σπλάχνα ζώων, δεν μολύνεται από το παράσιτο. Γι αυτό άλλωστε, δεν βρίσκονται αυγά-E.granulosus στο χώμα των πάρκων της Θεσσαλονίκης (παρά την ύπαρξη στην πόλη περίπου 50.000 σκύλων), επειδή τα ζώα των πόλεων δεν είναι δυνατόν να βρουν και να καταναλώσουν ωμά σπλάχνα μολυσμένων ζώων (ούτε τα αδέσποτα). Αντιθέτως, ο άνθρωπος των πόλεων μολύνεται εύκολα με τα αυγά του παρασίτου, που είναι προσκολλημένα στο φυτικό έλαιο της επιφάνειας των φρούτων, των λαχανικών κ.ά. (εισαγωγή του παρασίτου από τις αγροτικές περιοχές στις πόλεις).
Το εξάκανθο έμβρυο (0.025-0.030 mm) διογκώνεται και σε 4 ημέρες αποκτά διάμετρο 0.040-0.050 mm, σε 20 ημέρες 0.250-0.350 mm, σε 1 μήνα ~1 mm, σε 3 μήνες 4-5 mm και σε 5 μήνες ~1 cm (υδατίδα κύστη). Η αύξηση των διαστάσεων της υδατίδας κύστης γίνεται με βραδύ ρυθμό για 5-20 χρόνια και στον άνθρωπο, φθάνει συνήθως σε διάμετρο 5-10 cm (σπανίως, 30 cm).
Ο σκύλος και οι άλλοι τελικοί ξενιστές του παρασίτου, μολύνονται, όταν διατρέφονται με ωμά μολυσμένα σπλάχνα (υδατίδες κύστεις, ενδιάμεσων ξενιστών, όπως προβάτου, βοοειδών κ.ά. (Εικ.3, 4). Κάθε σκωληκοκεφαλή του παρασίτου, μετά την άφιξή της στο λεπτό έντερο του σκύλου, εξελίσσεται σε E.granulosus (ταινία, 1-7 mm, Εικ.1), 40-60 ημέρες μετά την μόλυνση και παράγει αυγά, τα οποία αποβάλλονται με τα κόπρανα του μολυσμένου ζώου στο περιβάλλον, μέσα σε προγλωττίδες (200-2.000 αυγά/ προγλωττίδα/ 2 εβδομάδες). Η μόλυνση του περιβάλλοντος με τα αυγά του παρασίτου διαρκεί, όσο και η ζωή του παρασίτου, που είναι 5-29 μήνες.
Η μόλυνση του σκύλου στη χώρα μας είναι 0.17-9.1% ανάλογα με την περιοχή της χώρας και την απασχόληση του σκύλου.
Η μόλυνση του ανθρώπου και των ζώων ενδιάμεσων ξενιστών, γίνεται με την κατάποση των αυγών του παρασίτου.Τα αυγά του παρασίτου διασπείρονται στο περιβάλλον με τα κόπρανα των μολυσμένων σαρκοφάγων ζώων (τελικοί ξενιστές) και απαντώνται στο έδαφος, το νερό, την επιφάνεια των χόρτων, των λαχανικών, των φρούτων, των αντικειμένων κ.ά.O σκύλος που δεν διατρέφεται με ωμά μολυσμένα σπλάχνα ζώων, δεν μολύνεται από το παράσιτο. Γι αυτό άλλωστε, δεν βρίσκονται αυγά-E.granulosus στο χώμα των πάρκων της Θεσσαλονίκης (παρά την ύπαρξη στην πόλη περίπου 50.000 σκύλων), επειδή τα ζώα των πόλεων δεν είναι δυνατόν να βρουν και να καταναλώσουν ωμά σπλάχνα μολυσμένων ζώων (ούτε τα αδέσποτα). Αντιθέτως, ο άνθρωπος των πόλεων μολύνεται εύκολα με τα αυγά του παρασίτου, που είναι προσκολλημένα στο φυτικό έλαιο της επιφάνειας των φρούτων, των λαχανικών κ.ά. (εισαγωγή του παρασίτου από τις αγροτικές περιοχές στις πόλεις).
Αναλυτικά:
Τί είναι η εχινοκόκκωση και τί είναι η υδατίδωση;
Η εχινοκόκκωση είναι παρασιτικό νόσημα του λεπτού εντέρου του σκύλου και άλλων σαρκοφάγων της οικ. Canidae, που προκαλείται από το κεστώδες παράσιτο Echinococcus granulosus.
Η υδατίδωση είναι παρασιτικό νόσημα των ιστών των φυτοφάγων και των παμφάγων ζώων, καθώς και του ανθρώπου, που οφείλεται στην ανάπτυξη των υδατίδων κύστεων (η υδατίδα κύστη είναι η προνυμφική μορφή του E.granulosus).
Η εχινοκόκκωση είναι παρασιτικό νόσημα του λεπτού εντέρου του σκύλου και άλλων σαρκοφάγων της οικ. Canidae, που προκαλείται από το κεστώδες παράσιτο Echinococcus granulosus.
Η υδατίδωση είναι παρασιτικό νόσημα των ιστών των φυτοφάγων και των παμφάγων ζώων, καθώς και του ανθρώπου, που οφείλεται στην ανάπτυξη των υδατίδων κύστεων (η υδατίδα κύστη είναι η προνυμφική μορφή του E.granulosus).
Πώς μολύνεται ο άνθρωπος και πώς ο σκύλος;
Ο άνθρωπος μολύνεται με την κατάποση των αυγών του E.granulosus, που βρίσκονται στο περιβάλλον (άπλυτα ή ατελώς πλυμένα ωμά λαχανικά, φρούτα κ.ά.), ενώ ο σκύλος μολύνεται με την κατανάλωση υδατίδων κύστεων, που βρίσκονται στα σπλάχνα των μολυσμένων ζώων.
Ο άνθρωπος μολύνεται με την κατάποση των αυγών του E.granulosus, που βρίσκονται στο περιβάλλον (άπλυτα ή ατελώς πλυμένα ωμά λαχανικά, φρούτα κ.ά.), ενώ ο σκύλος μολύνεται με την κατανάλωση υδατίδων κύστεων, που βρίσκονται στα σπλάχνα των μολυσμένων ζώων.
Μπορεί ο μολυσμένος σκύλος από εχινόκοκκο να μολύνει τον άνθρωπο;
Όχι! Ο μολυσμένος σκύλος είναι υπεύθυνος μόνον για την διασπορά των αυγών του παρασίτου με τα κόπρανά του στο περιβάλλον (200-2.000 αυγά/2 εβδομάδες, για 5-29 μήνες).
Όχι! Ο μολυσμένος σκύλος είναι υπεύθυνος μόνον για την διασπορά των αυγών του παρασίτου με τα κόπρανά του στο περιβάλλον (200-2.000 αυγά/2 εβδομάδες, για 5-29 μήνες).
Μπορεί να υπάρχουν μέσα στις πόλεις μολυσμένοι σκύλοι από εχινόκοκκο;
Όχι! Για να μολυνθεί ο σκύλος από το παράσιτο πρέπει να καταναλώσει ωμά σπλάχνα μολυσμένων προβάτων, βοοειδών κ.ά. Σπλάχνα με υδατίδες κύστεις καταναλώνονται συνήθως από τους ποιμενικούς σκύλους μετά την παράνομη σφαγή ζώων από τους κτηνοτρόφους, καθώς και από τους κυνηγητικούς σκύλους κατά την θηρευτική περίοδο. Τα ζώα των πόλεων δεν είναι δυνατόν να βρουν και να καταναλώσουν ωμά σπλάχνα μολυσμένων ζώων (ούτε τα “αδέσποτα”), επειδή τα μολυσμένα σπλάχνα κατάσχονται κατά τον κρεοσκοπικό έλεγχο στο Σφαγείο και δεν φθάνουν στην αγορά. Αντιθέτως, ο άνθρωπος των πόλεων μολύνεται εύκολα με τα αυγά του παρασίτου που είναι προσκολλημένα στην επιφάνεια των φρούτων, των λαχανικών κ.ά. και “εισάγονται” με τον τρόπο αυτό από τις αγροτικές περιοχές στις πόλεις.
Όχι! Για να μολυνθεί ο σκύλος από το παράσιτο πρέπει να καταναλώσει ωμά σπλάχνα μολυσμένων προβάτων, βοοειδών κ.ά. Σπλάχνα με υδατίδες κύστεις καταναλώνονται συνήθως από τους ποιμενικούς σκύλους μετά την παράνομη σφαγή ζώων από τους κτηνοτρόφους, καθώς και από τους κυνηγητικούς σκύλους κατά την θηρευτική περίοδο. Τα ζώα των πόλεων δεν είναι δυνατόν να βρουν και να καταναλώσουν ωμά σπλάχνα μολυσμένων ζώων (ούτε τα “αδέσποτα”), επειδή τα μολυσμένα σπλάχνα κατάσχονται κατά τον κρεοσκοπικό έλεγχο στο Σφαγείο και δεν φθάνουν στην αγορά. Αντιθέτως, ο άνθρωπος των πόλεων μολύνεται εύκολα με τα αυγά του παρασίτου που είναι προσκολλημένα στην επιφάνεια των φρούτων, των λαχανικών κ.ά. και “εισάγονται” με τον τρόπο αυτό από τις αγροτικές περιοχές στις πόλεις.
Πώς γίνεται η διάγνωση της υδατίδωσης στα ζώα και τον άνθρωπο;
Η διάγνωση της υδατίδωσης ενδιαφέρει κυρίως τον άνθρωπο και γίνεται με την ανίχνευση των ειδικών IgG, IgM, IgE και IgA (ELISA, IHA κ.ά.). Επίσης, υποβοηθείται από τις απεικονιστικές τεχνικές (υπερηχογράφημα, μαγνητική ή αξονική τομογραφία, ακτινογραφία κ.ά.). Η ανεύρεση των υδατίδων κύστεων αποτελεί συνήθως, τυχαίο εύρημα.
Πρέπει να αποκλείεται η αναρρόφηση υγρού από την υδατίδα κύστη για διαγνωστικούς σκοπούς (αναζήτηση σκωληκοκεφαλών, αγκίστρων κ.ά. του παρασίτου), επειδή υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μετάστασης των υδατίδων κύστεων, καθώς και κίνδυνος πρόκλησης αναφυλακτικής καταπληξίας. Επίσης, δεν χρησιμοποιείται πλέον στη διάγνωση της υδατίδωσης η ενδοδερμική αντίδραση Casoni, λόγω των εσφαλμένων αποτελεσμάτων που φθάνουν έως 45%.
Η διάγνωση της υδατίδωσης ενδιαφέρει κυρίως τον άνθρωπο και γίνεται με την ανίχνευση των ειδικών IgG, IgM, IgE και IgA (ELISA, IHA κ.ά.). Επίσης, υποβοηθείται από τις απεικονιστικές τεχνικές (υπερηχογράφημα, μαγνητική ή αξονική τομογραφία, ακτινογραφία κ.ά.). Η ανεύρεση των υδατίδων κύστεων αποτελεί συνήθως, τυχαίο εύρημα.
Πρέπει να αποκλείεται η αναρρόφηση υγρού από την υδατίδα κύστη για διαγνωστικούς σκοπούς (αναζήτηση σκωληκοκεφαλών, αγκίστρων κ.ά. του παρασίτου), επειδή υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μετάστασης των υδατίδων κύστεων, καθώς και κίνδυνος πρόκλησης αναφυλακτικής καταπληξίας. Επίσης, δεν χρησιμοποιείται πλέον στη διάγνωση της υδατίδωσης η ενδοδερμική αντίδραση Casoni, λόγω των εσφαλμένων αποτελεσμάτων που φθάνουν έως 45%.
Πώς αντιμετωπίζεται η υδατίδωση στα ζώα και τον άνθρωπο;
Η υδατίδα κύστη καταστρέφεται από τον οργανισμό σε διάστημα 5-20 χρόνων (η υδατίδωση είναι αυτοϊώμενο νόσημα). Στον άνθρωπο, με την φαρμακευτική αγωγή επιτυγχάνεται η καταστροφή των υδατίδων κύστεων σε διάστημα μερικών μηνών. Η χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση της υδατίδας κύστης δικαιολογείται μόνον, όταν η παρουσία της απειλεί άμεσα την ζωή του ατόμου (π.χ. παρεμπόδιση της αναπνοής, της λειτουργίας της καρδιάς, πίεση μεγάλων αιμοφόρων αγγείων κ.ά.).
Η υδατίδα κύστη καταστρέφεται από τον οργανισμό σε διάστημα 5-20 χρόνων (η υδατίδωση είναι αυτοϊώμενο νόσημα). Στον άνθρωπο, με την φαρμακευτική αγωγή επιτυγχάνεται η καταστροφή των υδατίδων κύστεων σε διάστημα μερικών μηνών. Η χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση της υδατίδας κύστης δικαιολογείται μόνον, όταν η παρουσία της απειλεί άμεσα την ζωή του ατόμου (π.χ. παρεμπόδιση της αναπνοής, της λειτουργίας της καρδιάς, πίεση μεγάλων αιμοφόρων αγγείων κ.ά.).